نظر واژهشناسان و مفسران مسلمان درباره ریشه و معنای واژه تورات چیست؟
نظر لغت‌دانان و مفسران مسلمان؛ مانند لسان العرب، زمخشری، فخر رازی و … درباره ریشه و معنای واژه تورات چیست؟ آیا آن‌را کلمه‌ای خارجی می‌دانند؟
پاسخ اجمالی
توراه یا توراه واژه‌ای عبری است و در زبان عربی به عنوان واژه‌ای دخیل به شمار می‌آید، اما در کتاب‌های لغت عربی – مانند بسیاری از واژه‌های مشابه – به نظام اشتقاق تصریفی رفته و معناهایی نیز برای آن عنوان شده که شاید برگرفته از همان زبان اصلی باشد:
«تورات»(توراه) از ریشه «وری» است و «وری»؛ یعنی: مردمانى که در هر زمان بر روى زمین زندگى می‌کنند (مردم هر عصرى) نه گذشتگان و نه آیندگان، مثل این‌که مردم هر عصر زمین را پوشانده‌اند.[۱] «وَرَّى – تَوْرِیَهً [وری] النارَ»؛ یعنی: آتش را بر افروخت.[۲] «وَرَى الزَّنْدُ»؛ یعنی: آتش‌ناک شد آتشزنه.[۳] «ورّی الأمر»؛ یعنی: آن امر را پنهان ساخت.[۴]
کلمه «تورات» در کتاب‌های لغت و تفاسیر قرآن به معانی زیر آمده است:
۱ – «تورات» به معناى شریعت و تعلیم است که از زبان عبرانى وارد زبان عربى شده است.[۵]
۲ – تورات، اسم اعجمی(غیر عربی) است.[۶]
۳ – معناى «تورات» ضیاء و نور است، همان‌گونه که اعراب معتقدند. و در قرآن آیه «وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسى وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِیاءً»[۷] دلیل بر این سخن است… اصل کلمه «توراه» از «توریه» بر وزن «تَفعله» – به فتح تاء و سکون واو، و فتح راء و یاء – است.[۸]
۴ – واژه «توراه»؛ بر وزن «تَفعله» و در زبان فارسی بر وزن «فَوعله» است.
۵ – اسفار پنج‌گانه موسی.[۹] که عبارت است از:
۱-۵ – ژنز یا سِفْرِ تکوین تا استقرار عبرانیان در مصر
۲-۵ – جلای وطن یا سِفْرِ خروج
۳-۵ – سِفْرِ لاویان یا احکام صریح مذهبی
۴-۵ – سِفْرِ اعداد یا شرح نیروی مادی قوم
۵-۵ – سِفْرِ تثنیه یا مکمّل کتاب‌های یادشده قبل.[۱۰]
مجموعه اسفار پنج‌گانه و ملحقات تورات را عهد قدیم یا عهد عتیق می‌گویند.
قرآن کریم واژه «تورات» را بر آنچه از سوى خداوند به موسى از طریق وحى فرو فرستاده، به‌کار می‌برد.[۱۱] آنچه قرآن بدان اشارت برده است، غیر از تورات کنونى است.
بنابر آیات قرآنى:
یک. کتاب حضرت موسى(ع) در الواح به او نازل شده و از هر موضوعى اندرزى و احکامی در آن بوده است.[۱۲]
دو. تورات؛ سراسر نور و هدایت بوده و پیامبران و علماى بنى اسرائیل به وسیله آن میان مردم داورى و حکم می‌کرده‌اند.[۱۳]
سه. حضرت عیسى(ع) نیز تورات را تصدیق کرده است.[۱۴]
چهار. اگر یهودیان به کتاب خویش عمل می‌کردند، آسمان و زمین باب روزى خویش را بر آنان می‌گشود.[۱۵]
منبع :اسلام کوئست
[۱]. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج ۸، ص ۳۰۵، قم، انتشارات هجرت، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق؛ راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، ص ۸۶۶، بیروت، دار القلم، چاپ اول.
[۲]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱۵، ص ۳۸۸، بیروت، دار صادر، چاپ سوم؛ بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی- فارسی، ص ۹۸۱، تهران، انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.
[۳]. زمخشرى، محمود بن عمر، مقدمه الادب، ص ۱۲۰، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران، چاپ اول.
[۴]. حمیرى، نشوان بن سعید،شمس العلوم، ج ۱۱، ص ۷۱۴۱، دمشق، دار الفکر، چاپ اول؛
[۵]. مصطفوی، حسن، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، ج ۱، ص ۴۳۵، بیروت، قاهره، لندن، دار الکتب العلمیه، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، چاپ سوم، ۱۴۳۰ق؛ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۹، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
[۶]. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج ۱، ص ۳۳۵، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۷ق.
[۷]. انبیاء، ۴۸.
[۸]. فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج ۷، ص ۱۳۱، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق؛ لسان العرب، ج ۱۵، ص ۳۸۹.
[۹]. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ۱، ص ۴۳۴؛ فرهنگ ابجدی عربی- فارسی، ص ۲۷۲.
[۱۰]. لغت نامه دهخدا، واژه «تورات».
[۱۱]. آل عمران، ۳؛ مائده، ۴۴.
[۱۲]. اعراف، ۱۴۵.
[۱۳]. مائده، ۴۴؛ آل عمران، ۳.
[۱۴]. آل عمران، ۵۰؛ مائده، ۴۶.
[۱۵]. مائده، ۶۶.
پاسخ دهید