خداوند در آیه ۲۳ سوره بقره فرموده است: «کسی نمی‌تواند سوره‌ای همانند قرآن بیاورد». حال سؤال این است که: آیا این تحدّی باید به زبان عربی باشد تا همانند قرآن شود، یا می‌توان به زبان‌های دیگر نیز تحدّی کرد؟ اگر مثلاً با زبان فارسی بشود تحدّی کرد، کجای زبان فارسی همانند قرآن است؟

پاسخ اجمالی


خداوند در آیات متعدد از کتاب آسمانی خود، اعلام می‌کند که هیچ‌کس نمی‌تواند همانند قرآن بیاورد؛ زیرا سوره‌های این کتاب، از جانب کسی نازل شد که در حد اعلای علم و قدرت قرار دارد. خدای متعال در یکی از آیات چنین می‌فرماید: «بگو: اگر انس و جنّ با هم جمع شوند تا چیزی مانند این قرآن بیاورند، مانند آن‌را نخواهند آورد، هر چند یاور و پشتیبان یکدیگر باشند».[۱] کسانی که در این آیه دعوت به تحدّی شده‌اند، منحصر به زبان و منطقه خاصی نشده‌اند، بلکه همه مردم از هر قشر و هر فرهنگ، بلکه حتی جنّیان نیز دعوت به این مهم شده‌اند.[۲]
بنابراین، نمی‌توان دائره تحدّی قرآن را محدود به زبان عربی کرد، بلکه باید گفت؛ هیچ فردی و با هیچ زبانی نمی‌تواند مجموعه‌ای را گردآوری کند که هم جذابیت و انسجام قرآن را داشته و هم مملو از معنویات و اخلاقیات و… باشد. هر چند این آیه ظهور در این دارد که این تحدّی شامل همه خصوصیات قرآن، همه صفات کمالى که قرآن از نظر لفظ و معنا دارد، می‌شود،[۳] اما این مسئله‌ بدین معنا نیست که این کار لازم است در همه جوانب همانند قرآن باشد؛ حتی در لغت و یا برخی از مفاهیم خاص آن، مانند مسائل توحیدی.
به عبارت روشن‌تر، اگر فردی متنی فارسی و شیوا را آورده، اما مفاهیم عقیدتی، تاریخی، اخلاقی موجود در آن به جذابیت قرآن نباشد، نمی‌تواند ادعا کند که مشابه قرآن را آورده و یا اگر مفاهیم دینی را با تقلید از همان اسلوب قرآن و تنها با تفاوت‌هایی در عبارات بیاورد، باز هم مشابه قرآن نیست، بلکه تقلیدی از قرآن است.

 

اسلام کوئست


[۱]. اسراء، ۸۸.

[۲]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۱۳، ص ۲۰۱، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.

[۳]. ر. ک: طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏۱، ص ۵۹ – ۶۰، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.