در قرآن آمده است در جنگ بدر فرشته‌ها با علامت مشخص بودند تعداد و علامت‌های آنها چه بود و چه کسی جلودار و رهبر آنها بود؟

پاسخ اجمالی

در آیه‌ای از قرآن کریم درباره فرشتگان جنگ بدر می‌خوانیم: «بلى‏ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا وَ یَأْتُوکُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هذا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُمْ بِخَمْسَهِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکَهِ مُسَوِّمینَ»؛[۱] آرى، [امروز هم] اگر استقامت و تقوا پیشه کنید، و دشمن به همین زودى به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان، که نشانه‌هایى با خود دارند، یاری می‌کند.
«مُسَوَّمِینَ» از ریشه «سوم» به معنای علامت‌دارها است. در قدیم با داغ کردن و مهر، دام‌ها و بردگان را نشان می‌کردند که یا خودشان یا ستورانشان یا فرستاده‌هاشان را علامت‌گذارى می‌کردند.[۲]

از پیامبر اکرم(ص) درباره ستوران جنگى روایت شده است: «تَسَوَّمُوا فانّ الملائکه قد تَسَوَّمَتْ»؛ علامت بگذارید؛ زیرا فرشتگان در جنگ بدر، مرکب‌هاشان را علامت گذاردند.[۳]
با توجه به این‌که جبرئیل و دیگر فرشتگانی که در جنگ بدر به کمک پیامبر خدا(ص) رفته بودند، عمامه گذاشتند، از این جهت به آنان «مسوّمین» گفتند که جلودار آنان نیز جبرئیل بود.[۴]
در این زمینه به دو روایت اشاره می‌کنیم. 

۱ –  امام رضا(ع) فرمود: «مراد از مسوّمین عمامه‌ها است، پیامبر خدا عمامه گذارد و دو طرف آن‌را از جلو و عقب (روى سینه و پشت) انداخت و جبرئیل عمامه گذارد و دو طرف آن‌را رها کرد».[۵]

۲ –  امام باقر(ع) فرمود: «در روز بدر فرشتگان عمامه‌هایی داشتند که آخرش رها شده بود».[۶]
گفتنی است؛ در روایات آمده است فرشتگانی که برای کمک پیامبر(ص) در جنگ بدر به زمین آمده‌اند بالا نرفتند و بالا نخواهند رفت تا زمانی که امام عصر(عج) را یاری کنند و آنان پنج هزار نفر هستند».[۷]

منبع:اسلام کوئست

[۱]. آل عمران، ۱۲۵.

[۲]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق: داودی، صفوان عدنان، ص ۴۳۸، بیروت، دارالقلم‏، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.

[۳]. همان؛ عبسی،  أبو بکر بن أبی شیبه، الکتاب المصنف فی الأحادیث و الآثار، ج ۶، ص ۴۳۷، ریاض، مکتبه الرشد، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
ناشر: مرتضوی‏، چاپ دوم، تهران، ۱۳۷۴ش‏.‏

[۴]. در روایت صراحت به این موضوع نیست، امّا با توجه به این‌که جداگانه از آن‌حضرت نام برده شد این استفاده می‌شود.

^[۵]. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، محقق و مصحح: غفارى على اکبر، آخوندى، محمد، ج ‏۶، ص ۴۶۰، ‏تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق‏.‏

[۶]. همان، ج ‏۶، ص ۴۶۱.

^[۷]. عیاشی، محمد بن مسعود، کتاب التفسیر، ج‏۱، ص ۱۹۷، تهران، چاپخانه علمیه، ۱۳۸۰ق.