منظور خدا از مقتسمین در آیه ی ۹۱ سوره ی حجر چیست؟
منظور خدا در آیه ی ۹۱ سوره ی حجر، چیست؟ آیا نسخی از قرآن هم جعلی منتشر شده بود؟
پاسخ اجمالی
واژه ی «الْمُقْتَسِمِینَ» که در این آیه شریفه آمده به معنای تقسیم و تجزیه کنندگان است و اما این که شأن نزول این آیه چیست و در حق چه کسانی نازل شده است در تفاسیر چند احتمال بیان شده است:
۱ – سران کفّار که نیروهایى را در ایام حج بر سر جادهها و ورودىهاى مکّه تقسیم مىکردند، تا به مسافران بگویند که شخصى به نام محمّد ادّعاهایى دارد، مبادا به سخنان او گوش فرا دهید و حضرت را کاهن، ساحر و مجنون معرّفى مىکردند.
۲ – گروهى که قرآن را در میان خود تقسیم کردند، تا هر یک مشابه بخشى از قرآن را بیاورند.
۳ – کسانى که به بخشى از قرآن عمل و بخشى را رها مىکردند.
۴ – طائفهاى از قریش بودند که قرآن را پاره پاره کرده عدهاى گفتند سحر است، عدهاى دیگر گفتند افسانههاى گذشتگان است، جمعى گفتند ساختگى است.
۵ – برخى گفتهاند: یهودیان و مسیحیان پیش از اسلاماند که در دین دچار تفرقه گردیدند و فرقه فرقه شدند، هر گروهى به آنچه داشتند شادمان بودند و مراد از قرآن کتاب آسمانى است.
بنابر این روشن شد که منظور خداوند در آیه ی ۹۱ سوره حجر وجود یا انتشار نسخه هایی جعلی از قرآن نیست.
پاسخ تفصیلی
خداوند در آیات ۸۹ تا ۹۱ سوره ی حجر به پیامبر (ص) دستور داده و فرموده است: در برابر افراد بى ایمان محکم بایست و صریحا بگو من انذار کننده ی آشکارم.[۱] بگو: من به شما اعلام خطر مى کنم زیرا که خدا فرموده عذابى بر شما فرو مى فرستم آنگونه که بر تقسیم کنندگان فرستادم.[۲] همان تقسیم کنندگانى که آیات الهى را تجزیه کردند.[۳]
واژه ی «الْمُقْتَسِمِینَ» که در این آیه شریفه آمده به معنای تقسیم و تجزیه کنندگان است و اما این که شأن نزول این آیه چیست و در حق چه کسانی نازل شده است در تفاسیر چند احتمال بیان شده است:
۱ – سران کفّار که نیروهایى را در ایام حج بر سر جادهها و ورودىهاى مکّه تقسیم مىکردند، تا به مسافران بگویند که شخصى به نام محمّد ادّعاهایى دارد، مبادا به سخنان او گوش فرا دهید و حضرت را کاهن و ساحر و مجنون معرّفى مىکردند.
۲ – گروهى که قرآن را در میان خود تقسیم کردند، تا هر یک مشابه بخشى از قرآن را بیاورند.[۴]
۳ – طائفهاى از قریش بودند که قرآن را پاره پاره کرده عدهاى گفتند سحر است، عدهاى دیگر گفتندافسانههاى گذشتگان است، جمعى گفتند ساختگى است[۵].
۴ – برخى گفتهاند: یهودیان و مسیحیان پیش از اسلاماند که در دین دچار تفرقه گردیدند و فرقه فرقه شدند، هر گروهى به آنچه داشتند شادمان بودند و مراد از قرآن کتاب آسمانى است[۶].
۵ – کسانى که به بخشى از قرآن عمل و بخشى را رها مىکردند.
در مورد احتمال پنجم این توضیح لازم است که برنامه هاى الهى بدون شک عموما حافظ منافع همه انسانهاست ولى در ظاهر و نظر ابتدائى معمولا بعضى مطابق میل ما، و بعضى بر خلاف میل ما است، و اینجاست که مؤمنانراستین از مدعیان دروغین شناخته مى شوند، گروه اول همه را در بست مى پذیرند حتى آنجا که ظاهرا به سود آنها نیست و مى گویند: همه از ناحیه خدا است،[۷] و هیچگونه تجزیه و تقسیم و تبعیض در میان احکام الهى قائل نیستند.
اما آنها که دلهاى بیمارى دارند و حتى مى خواهند دین و حکم خدا را به خدمت منافع خویش گیرند، تنها آن قسمتى را مى پذیرند که به سود آنهاست و بقیه را پشت سر مى افکنند، آنها آیات قرآن و حتى گاهى یک آیه را تجزیه مى کنند، بخشى را که در مسیر تمایل خود مى بینند قبول کرده ، و بخش دیگر را کنار مى گذارند.
این افتخار نیست که همچون بعضى از اقوام گذشته نغمه ی «نؤمن ببعض و نکفر ببعض»[۸] ساز کنیم چرا که همه ی دنیا پرستان همین کار را مى کنند، آن چه معیار شناخت پیروان حق از طرفداران باطل است، همان تسلیم در مقابل آن بخش از فرمان ها است که با تمایلات و هوسها و منافع ظاهرى ما هماهنگ نیست، این جاست که سره از ناسره، و مؤمن از منافق، شناخته مى شود.[۹]
بنابر این روشن شد که منظور خداوند در آیه ی ۹۱ سوره ی حجر وجود یا انتشار نسخه هایی جعلی از قرآن نیست.
توصیه ما اینست که در مواجهه با آیاتی که دچار تردید می شوید و یا مفهوم آن را بدرستی نمی توانید تحلیل کنید به تفاسیر معتبر قرآنی مراجعه کنید نظیر:
- تفسیر نمونه، آیه الله مکارم شیرازی و جمعی از دانشمندان
- تفسیر المیزان، علامه محمد حسین طباطبایی
- تفسیر نور، محسن قرائتی.
منبع:اسلام کوئست
[۱] قل انى انا النذیر المبین، حجر، ۸۹.
[۲] کما انزلنا على المقتسمین، همان، آیه ی ۹۰.
[۳] الذین جعلوا القرآن عضین، همان، آیه ی۹۱.
[۴] تفسیر نور، ج۶، ص: ۳۵۶.
[۵] ترجمه ی تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۲۸۶.
[۶] تفسیر هدایت، ج۵، ص ۴۰۱.
[۷] کل من عند ربنا، آل عمران، ۷.
[۸] نساء، ۱۵۰.
[۹] تفسیر نمونه، تفسیر و نکات آیات ۸۵ الی ۹۱ سوره ی حجر.
پاسخ دهید