چرا خداوند در قرآن می‌‌فرماید: در قیامت جهنم را به شما «آشکار» می‌‌کنیم، ولی بهشت را می‌فرماید «نزدیک» می‌‌کنیم؟

پاسخ اجمالی

خدا در این دو آیه شریفه حالت بهشتیان و جهنمیان را توصیف می‌کند و می‌فرماید: «و (در آن روز) بهشت به نزدیک پرهیزکاران آورده می‌شود. و دوزخ براى گمراهان آشکار می‌گردد».[۱]
نزدیک شدن بهشت؛ یعنی این‌که وقتی شخصی با تقوا از دنیا می‌رود، به او بشارت بهشت داده می‌شود و در قبرش درى از بهشت برای او باز می‌شود و وارد بهشت برزخی می‌شود. و بروز و ظهور جحیم براى گمراهان بدین معنا است که هم‌زمان با مُردن، بلکه قبل از آن و در حال احتضار، فرشتگان عذاب به او وعده آتش می‌دهند. درى از جحیم در قبرش باز شده و قبرش مملوّ از آتش می‌شود و روح او را با قالب مثالى به جهنم عالم برزخ وارد می‌کنند.[۲]
مفسران درباره علت تفاوت تعبیر از رفتن بهشتیان به بهشت و جهنمیان به دوزخ و جهنم، به نکاتی اشاره کرده‌اند:

۱ –  نزدیک شدن بهشت به متّقین، اشاره به شرافت آنان دارد؛ زیرا به جای این‌که آنان را به بهشت ببرند، بهشت را به آنان نزدیک می‌کنند. اما در مقابل، دوزخ و جهنّم برای گناه‌کاران آشکار می‌شود و بعد برای این‌که آنان را خوار کنند، این افراد را به سمت دوزخ و جهنم می‌کشانند.[۳]
۲ – این‌که بهشت به سوی پرهیزکاران می‌آید، از زاویه‌ای دیگر، اشاره به مقام با عظمت و پر ارزش آنان دارد.[۴] به دیگر سخن؛ این آیه می‌خواهد بگوید که مقام و جایگاه این افراد از بهشت هم بالاتر است و این بهشت است که باید نزد آنها بیاید.[۵]
۳ – ممکن است نزدیک بودن بهشت، بیان کننده این مطلب باشد که رحمت خدا بر غضب او سبقت دارد و رحمتش به بندگان، نزدیک‌تر از خشم او نسبت به آنها است.[۶]

منبع:اسلام کوئست

[۱]. شعراء، ۹۰ – ۹۱.

[۲]. طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن،‏ ج ۱۰، ص ۵۰، انتشارات اسلام‏، تهران‏، چاپ دوم‏، ۱۳۷۸ش‏.

[۳]. گنابادى، سلطان محمد، تفسیر بیان السعاده فى مقامات العباده، ج ۱۰، ص ۱۰۰، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات‏، بیروت‏، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.

[۴]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏۱۵، ص ۲۶۸، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.

[۵]. قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج ۸، ص ۳۳۶، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن‏، تهران، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش.

[۶]. ثقفى تهرانى، محمد، روان جاوید، ج ۴، ص ۱۱۳، انتشارات برهان‏، تهران، چاپ سوم، ۱۳۹۸ق‏؛ تفسیر نور، ج ۸، ص ۳۳۶.