«ابد» و «مقیم» از نظر لغوی و ریشه و مفهوم به چه معنا هستند و از نظر قرآنی چطور؟

پاسخ اجمالی

کلمه «ابد» در لغت به معنای همیشه، پیوسته و مدت زمانى است پیوسته و غیر گسسته بر خلاف واژه زمان که پیوسته نیست.[۱]
در مورد کاربرد کلمه ابدی ر.ک:
۱۱۵۷۹؛ وجود ابدی و ۴۴۵۱۲؛ واقعیت ازلی و ابدی
کلمه «مقیم» نیز در قرآن استفاده شده است[۲] که مفسران در بیان آن آورده‌اند: «دائمی که استمرار دارد و هرگز قطع نمی‌شود و خروجی در آن نیست».[۳]
بنابر این، معنای دو کلمه «ابد» و «مقیم» در کاربرد چندان تفاوتی با یکدیگر ندارند؛ لذا بسیاری از مفسران هر یک از این دو کلمه را در تبیین دیگری و یا در کنار یکدیگر بیان داشته‌اند.[۴]

منبع:اسلام کوئست

[۱]. قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج ‏۱، ص ۳، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش؛ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص ۵۹، دارالقلم‏، الدار الشامیه، دمشق، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.

[۲]. مائده، ۳۷: «یُریدُونَ أَنْ یَخْرُجُوا مِنَ النَّارِ وَ ما هُمْ بِخارِجینَ مِنْها وَ لَهُمْ عَذابٌ مُقیمٌ»؛ همواره می‌خواهند از آتش بیرون آیند، ولى از آن بیرون شدنى نیستند و براى آنان عذابى دائم و پایدار است.

[۳]. شریف لاهیجی، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، تحقیق: حسینی ارموی (محدث)، میر جلال الدین، ج ‏۱، ص ۶۵۱، دفتر نشر داد، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ش؛ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج ۳، ص ۲۹۵، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش؛ ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق، شمس الدین، محمد حسین، ج ۳، ص ۹۶، دار الکتب العلمیه، منشورات محمدعلی بیضون، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.

[۴]. ر.ک: حسینی جرجانی، سید امیر ابوالفتوح، آیات الأحکام، تحقیق، اشراقی سرابی، میرزا ولی الله، ج ۲، ص ۴۹، نوید، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ق؛ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۳۲۹، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.