آیا آیه «وَمِن کُلِّ شَیْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَیْنِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ»، شامل همه مخلوقات، حتّی ملائکه نیز می شود؟

پاسخ اجمالی

واژه «کل شیء» در آیه مورد پرسش، هر چند به معنای «هر چیز» است؛ اما دلیلی نداریم که معنای گسترده ای داشته باشد و شامل ملائکه شده و آنها هم دارای زوجین (دو جنس نر و ماده [۱] و یا دو صنف [۲] ) به علاوه دلایلی بر خلاف آن داریم؛ مانند این که:

۱ – چون ملائکه از عالم مجرّدات هستند،[۳] نر و مادّه نداشته و تولید و تناسل در آنها نیست.[۴]

۲ – امام صادق (ع) می فرماید: «ملائکه‏ آب و طعام نمى‏خورند، و ازدواج‏ ندارند، و تنها با نسیم عرش، زنده‏اند».[۵]

۳ – در «کل شیء »، معنای گسترده ای نهفته نیست، که شامل هر چیزی بدون استثنا بشود، بلکه از باب حمل حکم اکثریّت بر کلّ مى ‏باشد.[۶]

۴ – « کل شیء »؛ یعنی «من کل شی‏ء من الحیوان»‏؛[۷] به این بیان که، خداوند از هر حیوان (چه انسان که حیوان ناطق بوده و چه حیوانات دیگر) نر و مادّه آفرید.

پس، با توجه به دلایل ذکر شده، یک نوع تناسبی در «کل شی ء» لحاظ شده است و نمی توان گفت زندگی ملائکه نیز مانند انسان ها و حیوانات بوده، و با هم ازدواج می کنند.

منبع:اسلام کوئست

[۱] . مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲۲، ص ۳۷۶، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ ش.

[۲] . طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه بلاغی، محمد جواد، ج ۹، ص ۲۴۲، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.

[۳] «تجرّد ملائکه»، سؤال ۹۳ (سایت: ۱۶۵۴) .

[۴] . طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۷، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.

[۵] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۶، ص ۱۷۴، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق؛ قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج ۲، ص ۲۰۶، مؤسسه دار الکتاب، قم، ۱۴۰۴ق.  

[۶] . گنابادى، سلطان محمد، تفسیر بیان السعاده فى مقامات العباده، ج ۴، ص ۱۱۵، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.

[۷] . زمخشرى، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج ۴، ص ۴۰۴، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۰۷ق.