سلام. چرا قرآن در آیه ۱۴سوره عنکبوت به جای نه‌صد و پنجاه سال می‌فرماید: هزار سال غیر از پنجاه سال: «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى‏ قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِیهِمْ أَلْفَ سَنَهٍ إِلاَّ خَمْسِینَ عاماً».

پاسخ اجمالی

قرآن کریم در زمینه مدت رسالت حضرت نوح(ع) می‌فرماید: «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى‏ قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِیهِمْ أَلْفَ سَنَهٍ إِلاَّ خَمْسِینَ عاماً فَأَخَذَهُمُ الطُّوفانُ وَ هُمْ ظالِمُونَ»؛ و ما نوح را به سوى قومش فرستادیم و او را در میان آنان هزار سال مگر پنجاه سال، درنگ کرد، اما سرانجام طوفان و سیلاب آنان را فراگرفت در حالی‌که ظالم بودند.
۱ – قبل از پرداختن به اصل پاسخ، این پرسش مطرح می‌شود که اساساً در ذکر مدت رسالت حضرت نوح(ع) چه تعلیمی وجود دارد که قرآن بدان‌ پرداخته است؟
در پاسخ باید گفت؛ پیامبر اسلام(ص) به جهت ایمان نیاوردن کافران و مشرکان و اصرارشان بر کفر، ناراحت و دلگیر می‌شد، خداوند در این‌جا می‌خواهد به حضرتش دل‌داری دهد که نوح(ع) با این‌که حدود هزار سال مشغول به تبلیغ بود، عده معدودی به او ایمان آوردند، ولی او صبر نمود و آزرده خاطر نشد؛ لذا تو به صبر و استقامت سزاوارتری؛ چرا که هم مدت رسالت تو در برابر نوح اندک است و هم نسبت به پیروان نوح، پیروان بیشتری داری.[۱] در حقیقت این تذکر برای بیان صبر و استقامت زیاد نوح(ع) در برابر مخالفان بود.
همچنین اعلام این مدت طولانی، شاهدی از قرآن بر امکان زنده ماندن امام مهدی(عج) در سده‌ها و هزاره‌هاست.
۲ – اما در این‌که به جای نه‌صد و پنجاه سال می‌فرماید هزار سال غیر از پنجاه سال، دلیلش این است که استثنا دلالت بر تحقق دارد. و ترک آن همراه با تحقق نیست، بلکه به گونه‌ای نزدیک به تحقق است. به عبارت ساده‌تر اگر گفته شود فلانی هزار سال عمر کرد، ممکن است گمان شود که تقریباً این مقدار عمر کرد نه واقعاً، اما اگر گفته شود، مگر یک ماه یا یک سال، این توهم برطرف می‌شود و از آن همان مقدار دقیق فهمیده می‌شود.[۲]
۳ – برخی از مفسران نیز معتقدند که گفتن (هزار سال، مگر پنجاه سال) به جای (نهصد و پنجاه سال)، نگاهی به زیاد جلوه دادن مدت دعوت او دارد.[۳] به عبارتی مدت رسالت این پیامبر را بجای چند سده، به یک هزاره نزدیک‌ می‌کند.

اسلام کوئست

[۱]. فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج ‏۲۵، ص ۳۶، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.

[۲]. زمخشرى، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج ‏۳، ص ۴۴۵، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۷ق.

[۳]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏۱۶، ص ۱۱۴، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.