تعبیر یوم الفرقان در چه سوره‌ای آمده و چه معنایی دارد؟

پاسخ اجمالی

از نظر قرآن کریم، «فرقان» عبارت است از: هر چیزی که موجب جدایی بین حق و باطل باشد؛ لذا یکى از اسامى قرآن مجید فرقان است: «تَبارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى‏ عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعالَمِینَ نَذِیراً».[۱] اگر خداوند قرآن کریم را فرقان نامید؛ از آن جهت است که آیاتش بین حق و باطل جدایى مى‌‏اندازد.[۲]
این‌که در آیه ۴۱ سوره انفال می‌فرماید: «وَ ما أَنْزَلْنا عَلى‏ عَبْدِنا یوْمَ الْفُرْقانِ یوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ»،[۳] منظور از «یوم الفرقان» روز بدر است؛ به دلیل این‌که در پی آن فرمود: «یَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ»؛ زیرا آن روزى که خداوند حق و باطل را رو در روى هم قرار داد و آن‌دو را از هم جدا کرد – حق را با نصرت و یاری خویش احقاق، و باطل را با خوار و ذلیل کردن ابطال نمود- روز بدر بود.[۴]
در جنگ بدر، خداوند میان مسلمانان و مشرکان جدا کرد. مسلمانان را عزت بخشید و مشرکان را به دست مسلمانان خوار و ذلیل نمود. در آن روز عده مسلمان‌ها سی‌صد و سیزده نفر، اما تعداد کفار که از بزرگان قریش بودند، بین نه‌صد، تا هزار نفر بود. بیش از هفتاد تن از آنها کشته و بیش از هفتاد نفر اسیر شدند و بقیه پا به فرار گذاشتند. جنگ بدر، در روز جمعه هفدهم ماه رمضان سال دوم هجرت و در هیجدهمین ماه اتفاق افتاد.[۵]

منبع:اسلامکوئست

[۱]. فرقان، ۱، «بزرگ است و بزرگوار آن کس که این فرقان را بر بنده خود نازل کرد، تا جهانیان را بیم‏دهنده‏اى باشد».

[۲]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏۱۵، ص ۱۷۳، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۴۱۷ق.

[۳]. أنفال، ۴۱، «اگر به خدا و آنچه بر بنده خود در روز جدایى حق از باطل، روز درگیرى دو گروه (باایمان و بى‌‏ایمان) [روز جنگ بدر] نازل کردیم، ایمان آورده‌‏اید و…»!

[۴]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏۴، ص ۸۳۶، ناصر خسرو، تهران، ۱۳۷۲ش؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏۹، ص ۹۰؛ آلوسى، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ج ‏۵، ص ۲۰۳،  دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۱۵ق؛ بیضاوى، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، ج ‏۳، ص ۶۰، دار احیاء التراث العربى، بیروت، ۱۴۱۸ق؛ و…

[۵]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏۴، ص ۸۳۶.