آیا در یک جامعه گناهکار این امکان وجود دارد که به خاطر وجود چند نیکوکار یا پرهیزکار، عذاب از آن جامعه به تأخیر بیفتد و یا دور شود؟ در قرآن به کدام سوره و آیه می توان استناد کرد؟

پاسخ اجمالی

از آیات قرآن کریم و روایات استفاده می شود که برخی از علل و عوامل باعث دور شدن و به تأخیر افتادن عذاب از جامعه می شود. در این فرصت به عنوان نمونه مواردی را یاد آور می شویم.

۱ – وجود پیامبر و استغفار کنندگان در میان آنان: “وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فیهِمْ وَ ما کانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ یَسْتَغْفِرُون”؛(اى پیامبر!) تا تو در میان آنها هستى، خداوندآنها را مجازات نخواهد کرد و (نیز) تا استغفار مى‏کنند، خدا عذابشان نمى‏کند.[۱]‏

 این آیه در باره نضر بن حرث نازل شد که از خداوند به جای طلب هدایت درخواست نزول سنگ کرد.[۲] این آیه به صراحت دلالت دارد که به جهت وجود دو چیز در میان مردم (پیامبر، وجود استغفار کنندگان) خداوند از عذاب آنان چشم پوشی کرده است.

۲ – محافظت از جان مؤمنان: “لَوْ تَزَیَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ عَذاباً أَلیما”؛ اگر مؤمنان و کفّار (در مکّه) از هم جدا مى‏شدند کافران را عذاب دردناکى مى‏کردیم.[۳]

۳ – وجود افراد ضعیف در میان مردم: امام رضا (ع) فرمود: همانا پروردگار را در هر روز و شب، فرشته‏ اى است که ندا مى‏دهد، اى بندگان خدا! آرام بگیرید و از گناهان پرهیز کنید و اگر حرمت چهار پایان چرنده و کودکان شیرخوار و پیران در حال رکوع نباشد، همانا چنان عذابى بر شما فرو ریزد که نرم و کوبیده شوید.[۴]

۴ – دوستى براى خداوند و آباد کردن مساجد، و استغفار در سحرگاهان: امام صادق (ع) به نقل از پدرشان امام باقر (ع) فرمود: همانا خداوند هنگامى که اراده فرماید که اهل زمین را به عذاب (خود) گرفتار کند، مى‏گوید: اگر نبودند کسانى که براى من با یک دیگر دوستى مى‏کنند، و مساجد مرا آباد مى‏سازند، و در سحرگاهان از (پیشگاه) من طلب آمرزش مى‏کنند، مسلّما عذابم را بر آنان نازل مى‏کردم.[۵]

این پرسش پاسخ تفصیلی ندارد.

منبع:اسلام کوئست

[۱] أنفال، ۳۳.

[۲] طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج ۸، ص ۴۵۳، انتشارات ناصر خسرو، تهران، ۱۳۷۲ش.

[۳] فتح، ۲۵.

[۴] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۲، ص ۲۷۶، دار الکتب الإسلامیه، تهران، ۱۳۶۵ش.

[۵] ابن بابویه، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، ص ۱۷۷، دار الشریف الرضی للنشر، قم، ۱۴۰۶ ق.‏