اسلام درباره وجود موجودات زنده در کرات دیگر، چه نظری دارد؟

پاسخ اجمالی

این فکر که آیا در کهکشان ها و کرات دیگر موجودات زنده یا عاقل دیگری وجود دارد یا نه یکی از سؤالاتی است که بشر به دنبال پاسخ آن بوده است ولی هنوز پاسخی برای آن نیافته است . برخی از تعبیرات قرآن به وجود موجوداتی زنده در آسمان اشاره دارد، از جمله:

۱- تعبیر به “من دابه“:

«و از نشانه های ]قدرت[ اوست آفرینش آسمانها و زمین و آنچه از ]انواع[ جنبنده در میان آن دو پراکنده است و او هر گاه بخواهد برگرد آوردن آنان تواناست.» [۱]

۲- تعبیر به “من فی السموات” و “ما فی السموات“:

« هر که در آسمان ها و زمین است از او درخواست می کند؛ هر زمان، او در کاری است.»[۲]

« و آنچه در آسمانها و آنچه در زمین از جنبدگان و فرشتگان است، برای خدا سجده می کنند و تکبٌر نمی ورزند.»[۳]

« آسمانهای هفتگانه و زمین و هر کس که در آنهاست او را تسبیح می گویند. »[۴]

۳- تعبیر به “مشارق و مغارب“:

« سوگند به پروردگار مشرقها و مغربها که ما قادریم.‏»[۵]

۴- تعبیر به “العالمین[۶]“:

« سپاس مخصوص آن خدائى است که پرورش دهنده عالمیان است‏».[۷]

در میان آیات مطرح شده فقط آیه اول[۸] و آیاتی که العالمین در آنها آمده است، به صورت احتمال دلالت بر وجود موجودات زنده در کرات دیگر می کنند[۹].

علامه طباطبائی (ره) در تفسیر آیه اول می فرماید:

« ظاهر آیه این است که در آسمانها از جنبدگان ( دواب ) مثل روی زمین وجود دارد…..»[۱۰]

و صاحب تفسیر نمونه می نویسد:

« این آیه دلالت بر وجود انواع موجودات زنده در آسمان ها دارد گرچه هنوز دانشمندان به صورت قاطعی در این زمینه قضاوت نمی کنند و سر بسته می گویند که دارای موجودات زنده اند ولی قرآن با صراحت این حقیقت را بیان می دارد که در پهنه آسمان نیز جنبدگان زنده، فراوان وجود دارد. »[۱۱]

در حدیثی از حضرت علی (ع) آمده است:

« این ستارگانی که در آسمان است شهرهایی همچون شهرهای زمین هستند، هر شهری با شهر دیگر (هر ستاره ای با ستاره دیگر) با ستونی از نور مربوط است.»[۱۲]

در مورد دلالت این آیه بر وجود حیات زنده در کرات دیگر تذکر چند نکته لازم است:

۱ – واژه « سماء » و « سموات » در قرآن به چند معنا به کار می رود: جهت بالا ـ کرات آسمانی ـ جو زمین و …[۱۳]

دلالت آیه بر وجود موجودات زنده در کرات دیگر وقتی صحیح است که کلمه « سموات » در آیات مورد بحث به معنای کرات آسمانی باشد.

در حالی که ممکن است « سموات » در آیه فوق به معنی طبقات جو اطراف زمین و مراد از دابه موجودات ریز ذره بینی (مثل ویروسها و …) و درشت ( مثل پرندگان ) که در فضای اطراف ما پراکنده اند، باشد.

۲ – با توجه به اینکه هنوز وجود موجودات زنده در کرات دیگر از لحاظ علمی اثبات نشده و به صورت یک احتمال قوی از آن یاد می شود لذا نمی توان به صورت قطعی، وجود موجودات زنده در کرات دیگر را به قرآن نسبت داد .

در نتیجه این آیات بر اساس یک تفسیر احتمالی نوعی رازگویی علمی از آینده است که هنوز مطلب علمی آن توسط دانشمندان به اثبات نرسیده است.

منبع:اسلام کوئست

[۱] شوری، ۲۹٫ ( و من آیاته خلق السموات و الارض و ما بث فیهما من دابه و هو علی جمعهم اذا یشاء قدیر )

[۲] رحمن، ۲۹٫ ( یسئله من فی السموات و الارض کل یوم هو فی شأن)

[۳] نحل، ۴۹٫ ( و لله یسجد ما فی السموات و ما فی الارض من دابٌه و الملائکه و هم لا یستکبرون )

[۴] اسراء، ۴۴٫ ( تسبح له السموات السبع و الارض و من فیهن )

[۵] معارج، ۴۰٫ (فَلا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشارِقِ وَ الْمَغارِبِ إِنَّا لَقادِرُون‏) ، نک: صافات،۵-اعراف،۱۳۷.

[۶] این واژه ۶۱ بار در قرآن تکرار شده است.

[۷] فاتحه، ۲.

[۸] شوری، ۲۹.

[۹] برای آگاهی بیشتر، نک: رضایی اصفهانی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، ج۱، صص ۱۹۵-۲۰۶.

[۱۰]  نک: المیزان، ج ۱۸، ص ۵۸.

[۱۱] نک: تفسیر نمونه ج ۲۰، صص ۴۳۶ ـ ۴۳۹.

[۱۲] سفینه البحار، ج ۲، ص ۵۷۴ ماده « نجم» از تفسیر علی بن ابراهیم نقل می کند. ( هذه النجوم فی السماء مدائن مثل المدائن التی فی الارض مربوطه کل مدینه الی عمود من نور. )

[۱۳] نک: تفسیر نمونه، ج ۱، صص ۱۶۵ ـ ۱۶۶.