می خواستم بدانم که کدام یک از آیات قرآن مجید، دعا و یا در حکم دعا هستند؟

پاسخ اجمالی

آیاتی که در قرآن مجید در آن از خداوند متعال طلب و درخواستی صورت گرفته است، دعا و در برخی موارد حکم دعا را دارند. چه در ابتدای آنها واژه «ربّنا»، «اللهم» و… باشد، یا نباشد. هر یک از دعاهای وارده در قرآن در بردارنده موضوعی خاص و بیانگر درخواست و نیاز از خداوند متعال است. شخص دعا کننده نیز در قرآن متفاوت است؛ گاه انسانی از صالحان و پیامبران است و گاه منافقی و اهل دوزخی که برای نجاتش از عذاب دعا می کند؛ گاهی شخصی برای خود و گاهی برای دیگران دعا می کند و در برخی موارد، خداوند خود دعایی را به پیامبرانش دستور می دهد. حال با نگاه به هریک از این موضوعات و درخواست ها، دسته ای از این دعاها در زیر ذکر می شود:

۱ – دنیا و آخرت: «و اکتُب لَنا فى هـذِهِ الدُّنیا حَسَنَهً و فِى الأخِرَهِ»،[۱] و« رَبَّنا ءاتِنا فِى الدُّنیا حَسَنَهً و فِى الأخِرَهِ حَسَنَهً و قِنا عَذابَ النّار». [۲]

۲ – توفیق برپایی نماز: «رَبِّ اجعَلنى مُقیمَ الصَّلوهِ و مِن ذُرِّیَّتى رَبَّنا و تَقَبَّل دُعاء».[۳]

۳ – قرار گرفتن در زمره بندگان صالح خدا: «رَبِّ هَب لى حُکمـًا و اَلحِقنى بِالصّــلِحین». [۴]

۴ – درخواست کمک و یاری از خداوند در برابر دشمنان: «رَبِّ انصُرنى بِما کَذَّبون»، [۵] «فدَعا رَبَّهُ اَنّى مَغلوبٌ فَانتَصِر» [۶] و «ر بَّنا اَفرِغ عَلَینا صَبرًا و ثَبِّت اَقدامَنا و انصُرنا عَلَى القَومِ الکـفِرین» . [۷]

۵ – بهره مندی از علم و حکمت: «رَبِّ زِدنى عِلمـا» . [۸]

۶ – آمرزش گناهان خود، پدر و مادر و مؤمنان: «رَبَّنَا اغْفِرْ لی‏ وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ » [۹] و « رَبَّنَا اغفِر لَنا و لاِخونِنَا الَّذینَ سَبَقونا بِالایمـنِ ». [۱۰]

و دعاهای دیگری نیز در قرآن کریم هست که می توان به آنها مراجعه کرد و در مواقع دعا مانند قنوت نماز خواند، مانند: دعا برای هدایت، [۱۱] همسر و فرزندان، [۱۲] نجات از فتنه، [۱۳] قبولی اعمال. [۱۴]

این پرسش، پاسخ تفصیلی ندارد.

منبع:اسلام کوئست

[۱] . اعراف، ۱۵۶: «و براى ما، در این دنیا و سراى دیگر، نیکى مقرّر فرما».

[۲] . بقره، ۲۰۱: «پروردگارا! به ما در دنیا (نیکى) عطا کن! و در آخرت نیز (نیکى) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!».

[۳] . ابراهیم، ۴۰ : «پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا: دعاى مرا بپذیر!».

[۴] . شعراء، ۸۳ : «پروردگارا! به من علم و دانش ببخش، و مرا به صالحان ملحق کن!».

[۵] . مؤمنون، ۲۶: «پروردگارا! مرا در برابر تکذیب هاى آنان یارى کن!».

[۶] . قمر، ۱۰: «او به درگاه پروردگار عرضه داشت: من مغلوب (این قوم طغیانگر) شده‏ام، انتقام مرا از آنها بگیر!».

[۷] . بقره، ۲۵۰ : «پروردگارا! بر ما صبر و شکیبایى فرو ریز، و گام‏هایمان را استوار ساز، و ما را بر گروه کافران پیروز گردان».

[۸] . طه، ۱۱۴ : «پروردگارا! علم مرا افزون کن!».

[۹] . ابراهیم، ۴۱ : «پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا مى‏شود، بیامرز!».

[۱۰] . حشر، ۱۰ : «پروردگارا! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشى گرفتند بیامرز».

[۱۱] . حمد، ۶؛   آل عمران، ۸.

[۱۲] . فرقان، ۷۴.

[۱۳] . ممتحنه، ۵ .

[۱۴] . بقره، ۱۲۷ .